RAID

Bazı zamanlarda yedek almanız gereken verileri almayı unutuyor ya da pek önemsemediğinizden dolayı almıyoruz. Kullandığınız diskin arızalanması durumunda da ihtiyacınız olan verilere ulaşabilmek için, yani kurtarabilmek için pahalı işlemlere, tonlarca para harcamanız gerekiyor. Önemli verileri kaybetmek ise hemen herkesin korkulu rüyası.

Veri kaybına engel olabilmek için devreye RAID giriyor; sunucunuza takacağınız ikinci bir eş değer disk ile, performans ya da veri kaybına engel olabilmek için bir yöntem kullanabiliyorsunuz. Bu yöntemleri ele alarak ayrıntılı olarak inceleyelim. 

RAID Nedir?

RAID, tek bir sürücünün performansını artırmak için birden fazla sabit sürücüyü bir araya getirerek, bir veya daha fazla mantıksal birimde adreslenebilir olmasını sağlayan, veri depolama güvenilirliğini ve işlevini artıran bir sanallaştırma teknolojisidir. Birçok RAID seviyesi bulunmaktadır. Şimdi bunları ele alalım.

RAID 0 : Sunucunun performansını geliştirmek için kullanılır. ‘’Disk bölüştürme’’ olarak da bilinir. RAID 0 kullanımında veri birçok diskin üzerine yazılır. Bu da bilgisayarın bir yerine birden fazla disk ile çalıştığı ve performansının arttığı anlamına gelir. Çünkü birden fazla sürücü veriyi okur, işler ve disk girdi / çıktısını geliştirir. En azından iki diske ihtiyaç duyar. Hem yazılım hem de donanım RAID, birçok kontrolör gibi RAID 0’ı destekler. Olumsuz tarafı ise hata toleransının olmamasıdır. Eğer disklerden biri bile bozulursa bütün sıralama bozulur ve büyük ihtimal veri kaybı olur veya bozulma artar. 

RAID 1 : Hata toleransı konfigürasyonu olan disk ikizleme olarak bilinir. RAID 1 ile veri sorunsuz bir şekilde ve devamlı olarak bir diskten diğerine kopyalanır ve böylece replika ya da ikiz yapı sağlanmış olur. Eğer bir tane disk bozulursa diğeri çalışmaya devam edebilir. Bu hata toleransını kullanmanın en kolay yoludur ve aynı zamanda düşük maliyetlidir. 

RAID 1’in olumsuz yönü ise performansta düşüşe sebep olmasıdır. RAID 1 yazılım veya donanım aracılığıyla kullanılabilir. RAID 1 donanım uygulaması için en azından iki disk gereklidir. Yazılım RAID 1 ile iki fiziksel disk yerine veri tek bir disk üzerinde disk bölümünde kopyalanabilir. Hatırlanması gereken bir başka nokta da RAID 1’in disk kapasitesini ikiye böldüğüdür. Eğer iki 1 TB’lık sürücüye sahip bir sunucu RAID 1 ile konfigüre edilmişse, toplam depolama kapasitesi 1 TB olacaktır, 2 TB değil.  

RAID 5 : İşletme sunucuları ve işletme NAS cihazları için en yaygın olan RAID konfigürasyonudur. Bu RAID seviyesi RAID 1’den yani ikizlemeden daha iyi bir performans sağlar. RAID 5 ile veri, üç veya daha fazla diske bölüştürülür. Eğer bir disk hata verirse veya arıza vermeye başlarsa veri bu dağıtılmış veri ve eşlik bloğundan otomatik ve sorunsuz bir şekilde tekrar yaratılır. Temel olarak sistem, siz bozulan sürücüyü değiştirene kadar, bir diskle bile olsa çalışmaya devam eder.

RAID 5’in başka bir yararı da birçok NAS ve sunucu sürücüsünün çalıştırılırken değiştirilmesine izin vermesidir. Yani dizideki bir sürücü bozulduğunda, sunucu veya NAS’a erişen kullanıcıların erişimini bozmadan; sunucu veya NAS’ı kapatmadan yeni bir sürücü ile bozulanı değiştirebilirsiniz. Bu hata toleransı için harika bir çözümdür. Çünkü sürücü arızalandığında veri bozulan diskler değiştirilirken yeni disklerde yenilen yaratılır.

RAID 5’in kötü tarafı ise sunucuların birçok yazma operasyonu gerçekleştirdiği performans darbesidir. Örneğin, birçok çalışanın çalışma gününde erişim sağladığı veri tabanının olduğu bir sunucudaki RAID 5’te fark edilebilen bir gecikme olabilir.

RAID 6 : İşletmelerde oldukça yaygın olarak kullanılır. RAID 5 ile neredeyse aynıdır ama RAID 6 daha dayanıklı bir çözümdür. Çünkü RAID 5’e göre birden çok eşlik bloğu kullanır. İki diskiniz ölür ama sizin sisteminiz hala çalışmaya devam eder.  

RAID 10 : RAID 1 ve 0’ın bir kombinasyonudur. Genel olarak RAID 1+0 olarak ifade edilir. RAID 1’in ikizlemesi ile RAID 0’ın bölümlemesini kombine eder. En iyi performansı veren RAID seviyesidir ama aynı zamanda diğerlerinden daha pahalıdır. Diğer RAID seviyelerinin iki katı diske ihtiyaç duyar, en azından dört tanesine. Bu RAID seviyesi yüksekçe fayda sağlanan veri tabanı sunucuları veya birçok yazma operasyonu gerçekleştiren donanımlar için idealdir. RAID 10, bir donanım veya yazılım olarak uygulanabilir ama yazılım olarak kullanılmaya çalışıldığında performans avantajları kaybolmaktadır.   

Diğer RAID seviyeleri de bulunmaktadır. Örnek:   2, 3, 4, 7, 0+1, vs. Bunlar yukarıda bahsettiğimiz asıl RAID konfigürasyonlarının değişkenleridir ve belirli işlemler için kullanılır. İşte bu seviyelerin kısa tanımları:  

RAID 2 : RAID 5’e benzer ama ikizleme ile disk bölüştürme yerine, bölüştürme bit seviyesinde gerçekleşir. RAID 2 nadiren kullanılır çünkü uygulamak için maliyeti genel olarak yüksektir ve bazı disk girdi ve çıktı operasyonlarında zayıf performans gösterir. 

RAID 3 : RAID 5’e benzer ama bu çözüm özelleştirilmiş bir eşlik sürücüsü gerektirir. RAID 3 fazlaca uzmanlaşmış veri tabanı veya işleme çevreleri haricinde nadiren kullanılır.

RAID 4 : Disk bölüştürmesinin RAID 3’te olduğu gibi bit seviyesi yerine byte seviyesinde olduğu konfigürasyondur.

RAID 7 : Piyasada olmayan bir kurum tarafından sahiplenmiş tescilli bir RAID seviyesidir.

RAID 0+1 : Genel olarak RAID 10 ile karıştırılır ama ikisi aynı değildir. RAID 0+1, RAID 0 düzeni olan bölümlerin ikiz dizilişidir. Yüksek performans gerektiren fakat yüksek ölçeklenirlik gerektirmeyen belirli altyapılar için kullanılır. 

Birçok küçük ve orta büyüklükteki işletme amaçları için RAID 0, RAID 1, RAID 5 ve bazı durumlarda da RAID 10’un performansı yeterlidir. Birçok ev kullanıcısı için RAID 5 aşırı güç kullanabilir ama RAID 1 de disk ikizlemesi ile yeterli hata toleransını sağlar.

Kısaca özetlemek gerekirse, RAID günümüz teknolojisi depolama yöntemleri arasında mutlaka tercih edilmesi gereken bir çözümdür. Veriye duyulan ihtiyacın artması ile çok daha yüksek hızlarda transferler gerçekleştirilir. Ama hızdan daha önemli nokta ise, güvenlik konusudur. NAS cihazları farklı diskler üzerine veriyi yayarak hem güvenlik yapısı sağlamakta, hem de yüksek hızlarda ortak çalışma alanına imkan sağlar.

Ancak şunu da belirmemiz gerekir ki RAID tek başına bir yedekleme çözümü değildir ve bir yedekleme (backup) stratejisinin yerini alamaz. RAID, NAS ve sunucu performansını optimize etmek ve donanım hatalarından hızlı bir şekilde kurtulmak için mükemmel faydalar sağlar. Fakat tam bir felaket kurtarma çözümünün yalnızca bir parçası olabilir.