API (Application Programming Interface) Nedir?

Yazılımcı değilseniz API (Application Programming Interface) nedir bilmiyor olabilirsiniz ama bir şekilde internet bağlantılı uygulamalar kullanıyorsanız bunu API sayesinde yapıyor olduğunuzu bilmelisiniz. Yazılımları birbirine bağlayan ve internet tabanlı uygulamaların temelini oluşturan API nedir, API türleri nelerdir ve API nasıl çalışır ? gibi soruları yanıtlayacağız.

API nedir?

API'nin açılımı olan Application Programming Interface, uygulama programlama arabirimi anlamına gelir. API'ler bağlamında uygulama sözcüğü, ayrı bir işlevi bulunan her türlü yazılımı ifade eder. Arabirim, iki uygulama arasındaki hizmet sözleşmesi gibi düşünülebilir. Bu sözleşme, ikisinin istekler ve yanıtlar kullanarak birbiriyle nasıl iletişim kuracağını tanımlar. İlişkili API belgeleri, geliştiricilerin bu istek ve yanıtları nasıl yapılandırması gerektiğine dair bilgiler içerir.

API'ler, iki yazılım bileşeninin belirli tanımlar ve protokoller aracılığıyla birbiriyle iletişim kurmasına olanak tanıyan mekanizmalardır. Örneğin, meteoroloji müdürlüğünün yazılım sistemi, günlük hava durumu verilerini içerir. Telefonunuzdaki hava durumu uygulaması, API'ler aracılığıyla bu sistemle "konuşur" ve telefonunuzda size günlük hava durumu güncellemelerini gösterir.

API Türleri Nelerdir?

Public API: Minimum kısıtlama ile herkesin kullanımına açık API türüdür.

Private API: Harici kullanıcılardan gizlenerek dahili kullanıcılar tarafından kullanılmasına izin verilen API türüdür.

Partner API: Stratejik olarak ortak çalışmalar yürüten kişiler tarafından kullanılan API türüdür.

Composite API: Birden çok veri veya API'yi birleştiren API'lerdir. Bu sayede geliştiriciler birden fazla uç noktaya erişim kolaylığı sağlar.

REST API: Açılımı "Representational State Transfer" olarak geçen bu API türü istemci ve sunucu arasında hızlı ve kolay bir iletişim sağlar. En sık kullanılan API türüdür. HTTP üzerinden çalışan bu tür diğer alternatiflere göre daha hızlıdır çünkü veri içeriklerini minimum olarak alıp gönderir. Haberleşmeyi XML veya JSON verilerilerini taşıyarak sağlar. REST standartlarına uygun olarak yazılan web servislerine RESTful servisler denir. REST uygulamaları GET, POST, DELETE ve PUT gibi HTTP yöntemlerini kullanır.

SOAP API: Açılımı "Simple Object Access Protocol" olarak geçen bu API türü internet üzerinden bilgi ve mesajları küçük miktarda aktarılmasını sağlar. SOAP mesajları XML formatındadır ve genellikle HTTP olmak üzere bazende TCP/IP kullanarak gönderir. SOAP API, XML kullanımını zorunlu kılar.

Remote API : Farklı cihazlarda çalışan uygulamaların birbirleri ile olan etkileşimlerinin standartlarını Remote API’ler belirlemektedir. Örneğin bir yazılım Remote API sayesinde bulunduğu yerden farklı bir yerde olan cihazdaki kaynaklara erişmek için kullanılmaktadır. İki farklı yerde bulunan uygulamanın bir iletişim ağı üzerinden birbirine bağlanması için Remote API’ler genellikle web standartları baz alınarak geliştirilmektedir. Java Database Connectivity API ve Java Remote Method Invocation API bunlara örnektir. 

Web API : En çok bu tür kullanılmaktadır. Web API’ler istemci – sunucu mimarisinde web tabanlı sistemler arasında veri ve işlevsellik sağlamaktadır. Bu API’ler genellikle HTTP ya da HTTPS protokolünü kullanarak web uygulamalarından gelen istekleri ve cevapları iletir. Örneğin bir işletmenin adresini internet sitesine koymak için Google Maps API kullanılmaktadır. 

API Nasıl Çalışır?

API’ler yazılımlar veya veri tabanları arasında güvenli ve kontrollü bir kapı açmaya yarayan uygulama ara yüzüdür. 

API’nin çalışma şekli aşağıdaki gibidir.

Alıcı program bir istek (API Çağrısı) yapar. Bu istek URI aracılığıyla Web sunucusuna istek fiili olarak işlenir. 

İstek alındıktan sonra API, harici program veya web sunucusuna çağrıda bulunur. 

Sunucu istenen bilgileri API’ye bir yanıt olarak gönderir. 

API, isteği yapan alıcı programa aldığı verileri aktarır. 

API çalışma sistemini bir de şu şekilde tanımlayabiliriz;

Büyük, çok çeşitli kitap ve dokümanların bulunduğu bir kütüphane düşünün. Örneğin işinizi yapabilmeniz için bu kütüphaneden bazı verileri düzenli olarak almanız gerek. Kütüphanenin bazı kat veya odaları özel veriler içerdiği için herkese açık değil ve bilgi edinmek isteyenlere yetki sınırlarını dahilinde sadece ilgili kapıları açan bir anahtar veriliyor diyelim.

Kütüphane güvenlik birimi sizin yetkinize göre bir anahtar çıkarıyor ve size veriyor. Bu anahtar yardımıyla işinizi yapabileceğiniz kat veya odalara girerek bilgileri alabiliyor ve çalışmanızı yürütebiliyorsunuz. İşte burada size verilen anahtar API’yi temsil eder.

Bu kart sayesinde bir daha güvenlik birimine uğramadan size açılan bölümlerdeki verilere dilediğiniz şekilde ulaşabilirsiniz. Bu örneğe göre her anahtar sahibi ziyaretçi de istemci programlardır. 

Son dönemlerde çok sık kullanılan İnternet bankacılığı uygulamaları da benzer şekilde API’ler yardımıyla çalışır. Akıllı telefonunuza kurduğunuz aplikasyon, bankanın tanımladığı API yardımıyla banka hesap bilgileriniz arasında bir köprü oluşturur.

API entegrasyonu sonrası sizin banka hesabınızda işlem yapmanıza izin verir. Normal şartlarda bankanın işletim sistemi ve kullandığı yazılım sizin telefonunuzdaki işletim sistemi ve yazılımdan farklıdır.

API bu farklı işletim sistemi ve yazılımlar arasında iletişim kurmaya ve sorunsuz bir şekilde işlem yapılmasına olanak tanır. API’ler sayesinde programlama dili veya cihazlar farklılık gösterse bile işlemler çalışır ve bir köprü oluşturulur.

API’leri birbirini tanımayan iki kişiye (İki farklı uygulama veya sunucu), ikisini de tanıyan bir kişinin (API) bilgi taşıması olarak da tarif edebiliriz.

API Gerçekten Gerekli mi?

Şöyle düşünelim; bir iOS mobil uygulaması var ve iPhone kamerasını kullanması gerekiyor. Eğer API olmasaydı bu geliştirici sıfırdan bir kamera yazılımı oluşturmak zorunda kalırdı. Parmak izi destekli bir Android mobil uygulaması eğer API kullanmasaydı her cihaz için özel bir parmak izi yazılımı oluşturmak zorunda kalırdı. 

Bunlar yalnızca bariz örneklerden bazıları. Akıllı telefonunuzda hava durumunu kontrol etmek için bile API kullanılıyor. Windows işletim sisteminde basit bir iletişim penceresi bile API ile sağlanıyor. Yani eğer API ara yüzleri bu kadar yaygın olarak kullanılıyor olmasaydı hepimiz kendi cihazımıza özel yazılımlar geliştirmek zorunda kalırdık.